Η φαντασία: Το όπλο των δαιμόνων (Α′ Μέρος)

Η αντιγραφή και αποθήκευση έχει καταχωρηθεί επιτυχώς!

Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.

Έχετε αντιγράψει το άρθρο στα αγαπημένα στις:

Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.

Η φαντασία είναι επικίνδυνη (γ. Παΐσιος) 

 - Γέροντα, έχετε πει ότι πρέπει να αποφεύγουμε κατά την ώρα της προσευχής να φέρνουμε στον νου μας διάφορες εικόνες από την ζωή του Χριστού κ.λπ. Γιατί;

- Για να μη μας πλανέσει ο διάβολος με φαντασίες. Η φαντασία είναι καλή, είναι μεγάλη δύναμη, αν αξιοποιηθεί. Μερικοί άνθρωποι μπορεί λ.χ., να δουν τώρα ένα τοπίο και μετά από έναν χρόνο να το θυμούνται ακριβώς όπως είναι και να το ζωγραφίσουν. Αυτό είναι μια ικανότητα που την δίνει ο Θεός στον άνθρωπο, αλλά ο διάβολος την εκμεταλλεύεται. Εκείνοι που πλανιούνται, ό,τι βλέπουν ή διαβάζουν, το φαντάζονται όπως θέλουν και ύστερα αυτήν την φανταστική εικόνα την πιστεύουν για πραγματικότητα. Για να βοηθηθούν, χρειάζονται πολλή παρακολούθηση οι καημένοι, γιατί συνέχεια τους ξεγε­λάει ο διάβολος.

Γι’ αυτό, όποιος έχει εκ φύσεως φαντασία, πρέπει να προβληματίζεται, όταν του λένε ότι δεν σκέφτεται σωστά, και να βάζει ερωτηματικά στον λογισμό του. Είχα γνωρίσει μία απλή γυναίκα, που προσευχόταν συνέχεια και παρακαλούσε τον Χριστό να Τον δει εδώ σ’ αυτήν την ζωή, μια που δεν θα τον έβλεπε, καθώς έλεγε, στην άλλη ζωή. Ο Χριστός πράγματι της παρουσιάσθηκε την ώρα της Θείας Κοινωνίας μέσα στο Άγιο Ποτήριο ως βρέφος, με ματωμένα μαλλάκια, και ύστερα χάθηκε, και έτσι μπόρεσε να κοινωνήσει. Μετά από αυτό το γεγονός άρχισε να την δουλεύει ο εχθρός με τον λογισμό ότι κάτι είναι. Από ’κει και πέρα την δούλευε με την φαντασία και της παρουσίαζε συνέχεια κινηματογραφικές ταινίες. Όταν βγήκα μια φορά στον κόσμο, την είχα βρει σε ένα σπίτι και άκουσα τις φαντασίες που έλεγε σε άνδρες και γυναίκες που είχαν συγκεντρωθεί εκεί. Τρόμαξα να την φέρω σε λογαριασμό. Η μόνη λύση ήταν να της δώσω ένα γερό ξεσκόνισμα μπροστά σε όλους, για να γίνουν γνωστές οι πλάνες της και να ταπεινωθεί.

-Γέροντα, πως καταλαβαίνει κανείς αν ένα γεγονός είναι πράγματι από τον Θεό ή αν είναι από τον διάβολο;

-Φαίνεται αυτό. Αν δεν είναι από τον Θεό, του φέρνει ο διάβολος λογισμούς υπερήφανους. Ύστερα, όσα κάνει ο διάβολος είναι χοντρά· φθάνει σε βλάσφημα πράγματα. Είχε έρθει μια φορά στο Καλύβι ένας πλανεμένος και δαιμονισμένος. Του είπα μερικά πράγματα και τον βοήθησα. Ξέρετε τι μου είπε; «Πρώτη φορά τα ακούω αυτά! Ούτε στο Ευαγγέλιο δεν τα έχω διαβάσει!». Δηλαδή σαν να μου έλεγε: «Τα είπες καλύτερα από τον Χριστό». Κατάλαβες τι κάνει ο διάβολος, για να σου φέρει υπερήφανο λογισμό; Πάντως, αν δεν καταλάβει ο άνθρωπος ότι τίποτε δεν μπορεί να κάνει με την δική του δύναμη, αλλά, ό,τι κάνει, το κάνει με την δύναμη του Χριστού, και χίλια δαιμόνια να βγάλει από δαιμονισμένους, πάλι τίποτε δεν κάνει.

Πηγή: Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, «Πνευματικός αγώνας»- Λόγοι Γ΄. Εκδ. Ι. Ησυχ, Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή, Θεσ/νίκης

- Γέροντα, όταν προσεύχομαι, βοηθάει να φέρω στον νού μου την εικόνα του Χριστού;

- Κοίταξε, όταν προσεύχεσαι μπροστά σε μία εικόνα, η εικόνα βοηθάει, γιατί από την εικόνα περνάς στο εικονιζόμενο πρόσωπο . Όταν όμως προσεύχεσαι νοερώς και είσαι σκυμμένη με κλειστά τα μάτια, δεν πρέπει να φέρνης στην φαντασία σου εικόνες, γιατί μπορεί να το εκμεταλλευθή το ταγκαλάκι και να σου τα παρουσιάση σαν οράματα, για να σε πλανήση και να σου κάνει κακό.

Ιδίως η ευχή καλά είναι να γίνεται με καθαρό νού, χωρίς λογισμούς η παραστάσεις, έστω κι αν αυτές είναι εικόνες του Χριστού η παραστάσεις από την Αγία Γραφή, γιατί αυτό είναι επικίνδυνο, ιδιαίτερα για όσους έχουν πολλή φαντασία και υπερηφάνεια. Μόνον όταν έρχονται ρυπαροί η βλάσφημοι λογισμοί , μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραστάσεις από την Αγία Γραφή. Η καλύτερη όμως «παράσταση» είναι η συναίσθηση της αμαρτωλότητός μας και της αχαριστίας μας.

Πηγή: Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, «Περί Προσευχής» - Λόγοι ΣΤ΄. Εκδ. Ι. Ησυχ, Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή, Θεσ/νίκης

Αίτια, αφορμές και προέλευσης των παθών (Ιερομ. Βενεδίκτου Αγιορείτου) 

Ακόμη ή μνήμη και ή φαντασία γίνονται με τον δικό τους τρόπο αφορμές παθών. Για να δημιουργηθεί το πάθος ό νους την πρώτη ύλη θα την πάρει από την μνήμη. Ή μνήμη πολλές φορές δίνει τις πρώτες παραστάσεις για την συγκρότηση των παθών. 

Ο άνθρωπος δεν έρχεται σε επαφή με τα πράγματα του κόσμου μόνο με τις αισθήσεις, αλλά και με την μνήμη των πραγμάτων του κόσμου που ακούει και βλέπει. Με την μνήμη και την φαντασία πολλές φορές o άνθρωπος στρέφεται στα πράγματα του κόσμου και αιχμαλωτίζεται από τα πάθη.

Την φαντασία χρησιμοποιεί ό διάβολος για να προσβάλλει όσους βρίσκονται μακριά από τις αφορμές και τις αίτιες των παθών «γαργαλίζων αυτούς, κινήσεις κινών εν αυτοίς, του διαλογίζεσθαι αυτούς εν τοις αίσχροίς λογισμοίς και συγκατατίθεσθαι και γενέσθαι υπευθύνους». 

Ο Όσιος Νείλος θα μας πή ότι οι προσβολές αρχίζουν από των «ευτελών φαντασιών». Στην αρχή παρουσιάζονται σαν μυρμήγκια. Αργότερα επιτίθενται σαν λιοντάρια. Αυτός λοιπόν που αγωνίζεται πρέπει να παλεύη με τα πάθη τότε που είναι σαν μυρμήγκια, διότι όταν γίνωνται σαν λιοντάρια δύσκολα καταβάλλονται.

Πηγή: Συνοδεία Σπυρίδωνος Ιερομόναχου Νέα Σκήτη Αγ. Όρους

Κεφάλαια περί διακρίσεως παθών και λογισμών (Φιλοκαλία)

Ας εξετάσομε με ποιο τρόπο στον ύπνο μας οι δαίμονες σχηματίζουν και αποτυπώνουν στο νου μας διάφορες φαντασίες. Αυτό κανονικά συμβαίνει στο νου ή με το να βλέπει με τα μάτια, ή με το ν' ακούει με τ' αυτιά, ή με οιαδήποτε άλλη αίσθηση, ή δια μέσου της μνήμης η οποία αποτυπώνει στο νου ανακινώντας όσα έλαβε μέσω του σώματος. Μου φαίνεται λοιπόν ότι οι δαίμονες θέτουν σε κίνηση τη μνήμη και παρουσιάζουν μορφές στο λογικό του ανθρώπου. Γιατί βέβαια το σώμα είναι ανενέργητο στον ύπνο. Πως λοιπόν κινούν την μνήμη, θέλομε να μάθομε. Μάλλον δια μέσου των παθών. Και αυτό γίνεται φανερό από το ότι οι καθαροί και απαθείς δεν παθαίνουν τέτοιο πράγμα. Υπάρχει όμως και κάποια κίνηση της μνήμης φυσική που κινείται από εμάς, ή από τις άγιες (αγγελικές) δυνάμεις, κατά την οποία συναντιόμαστε και συναναστρεφόμαστε με αγίους. Αλλά ας προσέξομε, επειδή εκείνες τις εικόνες που δέχεται η ψυχή μαζί με το σώμα, αυτές κινεί η μνήμη χωρίς το σώμα. Και αυτό είναι φανερό από το ότι πολλές φορές το παθαίνομε αυτό στον ύπνο, όπου το σώμα είναι ήρεμο. Γιατί όπως μπορούμε να βάλομε στο νου μας νερό και με δίψα και χωρίς δίψα, έτσι μπορούμε να βάλομε στο νου μας χρυσό με πλεονεξία και χωρίς πλεονεξία. Και στα άλλα ισχύει το ίδιο. Να βρίσκομε όμως τέτοιες η τέτοιες διαφορές φαντασιών είναι γνώρισμα της πανουργίας των δαιμόνων. Αλλά ακόμη και τούτο ας γνωρίζομε, ότι και τα εξωτερικά πράγματα χρησιμοποιούν οι δαίμονες στα όνειρα, όπως τον ήχο των κυμάτων όταν ταξιδεύει κανείς.

Πηγή: Φιλοκαλία Τόμος Α’

Η φαντασία των εκ των έμπροσθεν και όπισθεν πειρασμών (γ. Κλεόπα Ηλίε)

Ο εκ των έμπροσθεν πειρασμός

Μας πειράζει από εμπρός ο διάβολος όταν μας παρουσιάζει σκέψεις και φαντασίες για έργα τα όποια δήθεν θα μας συμβούν στο μέλλον. Ένα παράδειγμα: Όταν θορυβούμεθα ότι θα έλθει εναντίον μας κάποιος κίνδυνος, κάποια παγίδα ή ασθένεια, ότι θα ξεσπάσει κάποιος πόλεμος, ότι θα δυσφημιστούμε από τους άλλους, θα γίνουμε πτωχοί, μας ταράζει κάποιος ότι δεν θα επιτύχουμε στις εξετάσεις ή σε κάποιο άλλο έργο.

Όλα αυτά μας τα φέρνει ο νοητός εχθρός στον νου μας με σκοπό να μας ταράξει και να μας κλονίσει με αυτά που νομίζουμε ότι θα έλθουν εναντίον μας.

Γι’ αυτούς τους λογισμούς ας προσέχουμε τα λόγια του Σωτήρος που λέγει: «Μη ουν μεριμνήσητε εις την αύριον, η γάρ αύριον μεριμνήσει τα έαυτής, αρκετόν τη ημέρα η κακία αυτής» δηλαδή μη μερημνάτε… φτάνει η στεναχώρια της ημέρας. (Ματθ. 6,34). Δεν δόθηκε σ’ εμάς από τον Θεό να γνωρίζουμε ούτε μία ώρα πέραν της παρούσης ώρας τι θα γίνει. Οπότε σε τέτοιου είδους πειρασμό να λέγουμε: «Ας γίνει το θέλημα του Κυρίου».

Ο εκ των όπισθεν πειρασμός

Πειραζόμαστε εκ των όπισθεν όταν οι δαίμονες μας ενοχλούν στον νου μας με αυτά τα έργα που κάναμε στο παρελθόν, όταν ήμασταν παιδιά ή νέοι και με τις αμαρτίες που κάναμε. Η μνήμη μας πολύ συχνά βοηθεί την φαντασία μας στα κακά που κάναμε, προπαντός όταν περάσαμε την ζωή μας χωρίς προσπάθεια για την φρούρηση και κάθαρση του νου με την νοερά προσευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον με τον αμαρτωλό».

Οι Πατέρες λέγουν ότι τόσο ανόητη είναι η φαντασία, ώστε εάν ένας άνθρωπος αντίκρισε στην νεότητα του μία ωραία γυναίκα με εμπάθεια και έλθει ο καιρός να πεθάνει αυτή και ίδει την νεκροκεφαλή της, εν τούτοις η φαντασία του, του υπενθυμίζει το ωραίο πρόσωπο της, όταν ζούσε. Γι’ αυτό ονόμασαν οι Πατέρες την φαντασία «γέφυρα του διαβόλου», επειδή καμιά αμαρτία δεν περνά από τον νου και την αίσθηση παρά μόνο από την γέφυρα της φαντασίας. Οπότε, Πατέρες και αδελφοί, για να νικήσουμε στον πόλεμο αυτό, έχουμε μεγάλη ανάγκη από την νοερά εγρήγορση και προσοχή, την μνήμη του θανάτου, των βασάνων της κολάσεως και της ακαταπαύστου νοερής προσευχής.

Πηγή: Πνευματικοί Λόγοι Ιερομ. Κλεόπα Ήλιε. Εκδ.: Ορθόδοξος Κυψέλη.

Η μνήμη θανάτου ως εργαλείο ενάντια στην φαντασία (γ. Ιωσήφ Βατοπεδινού)

Η μνήμη του θανάτου είναι φυσικό φαινόμενο, είναι έργο εύκολο και συνάμα επωφελέστατο. Βλέπεις έναν άνθρωπο ο όποιος μπορεί να συγκεντρώσει τόσες ιδιοφυΐες, ώστε να μπορεί να κυβέρνηση όλη τη Γή, να επινόηση τόσους τρόπους για να ευκολύνει την ζωή των ανθρώπων και να κάνη τόσα καλά, ώστε να ξεκούραση ολόκληρα έθνη και φυλές, και τον βλέπεις, μπροστά στον θάνατο, αμέσως να σκύβει, να υποκύπτει και να διαλύεται! Όλα αυτά πραγματικά συγκλονίζουν τον άνθρωπο και τον βοηθούν στο να προχώρηση επιτυχώς στον θείο φόβο.

Αυτή η εργασία όμως θέλει επίνοιες συνεχώς και κυρίως φαίνεται αποτελεσματική στις κατάλληλες στιγμές που οι επίνοιες λειτουργούν και αποδίδουν διότι έρχεται η αμαρτία υπό τη μορφή της πλάνης και της απάτης για να ερεθίσει ιδίως την νεανική ηλικία στον ηδονισμό. Και παριστάνει στον άνθρωπο την ηδονή ως ένα χρήσιμο και όμορφο πράγμα, που είναι κρίμα να το στερείται, και σέρνει τον νου του εκεί. Αυτή την ώρα που γαργαλίζει ο διάβολος και αρπάζει την φαντασία και την θέτει πάνω στην ηδονή φέρνοντας τα πάντα στο ζενίθ για να λυγίσει την προαίρεση, άρπαξε εσύ την μορφή του θανάτου και θέσε την αντίκρυ. Μόλις πλησίαση η μορφή του θανάτου εκεί, όλα χάνονται. Διότι εκείνα είναι ψεύδη, δεν είναι πραγματικά. Είναι επίνοιες επίπλαστες υπό την μορφή της απάτης, όπως συνηθίζει ο διάβολος [που είναι ψεύτης] να παρουσιάζει την αμαρτία. Αντιθέτως, η μορφή του θανάτου είναι πραγματικότης, δεν είναι επίνοια. Αλήθεια, που είναι οι ένδοξοι; Που είναι οι πλούσιοι; Που είναι οι τίμιοι; Το βεβαιότερο πράγμα στην ζωή του ανθρώπου είναι ο θάνατος. Όλα τα άλλα αποτυγχάνουν. Ο θάνατος όμως ποτέ, ποτέ! Διότι τα άλλα όλα που προβάλλει η ποικίλη μορφή της απάτης, της αμαρτίας είναι ψευδή.

Πηγή: ΨΥΧΩΦΕΛΗ ΒΑΤΟΠΕΔΙΝΑ 9. Έκδοσις Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος

Η φαντασία στην προσευχή (γ. Ιωσήφ Βατοπεδινού)

Είναι πολύ απαραίτητο, όταν λέγεται η ευχή, να μην παριστάνεται στον νου καμιά εικόνα, ούτε του Δεσπότου μας Χριστού υπό οιανδήποτε μορφή, ούτε της Κυρίας Θεοτόκου ή κάποιου άλλου προσώπου ή παραστάσεως. Η εικόνα είναι ο τρόπος του σκορπισμού του νου. Πάλιν διά μέσου της εικόνος γίνεται η είσοδος των λογισμών και της πλάνης. Ο νους να μένη στην έννοια των λόγων της ευχής και με πολλή ταπείνωση να δέχεται ο άνθρωπος το θείον έλεος. Οι τυχόν φαντασίες ή φώτα ή κινήσεις και κρότοι και θόρυβοι είναι απαράδεκτα, ως διαβολικά τεχνάσματα προς παρεμπόδιση ή παραπλάνηση. Ο τρόπος της παρουσίας της Χάριτος στους εισαγωγικούς είναι χαρά πνευματική ή δάκρυα ήρεμα και χαροποιά ή ήρεμος φόβος εκ της μνήμης των αμαρτιών προς αύξηση του πένθους και του κλαυθμού.

Πηγή: Περιοδικό Αγιορείτικη μαρτυρία - Τριμηνιαία έκδοσις ιεράς μονής Ξηροποτάμου - Τεύχος 8-9 ΙΟΥΝΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1990

Φαντασία του Θεού στην προσευχή (Αγ. Θεοφάνης ο Έγκλειστος) 

Ο Θεός είναι ασώματος και αόρατος, γι’ αυτό δεν πρέπει να Τον φανταζόμαστε με οποιαδήποτε μορφή την ώρα της προσευχής. Ο Υιός του Θεού, βέβαια, ο Ιησούς Χριστός, πήρε τη δική μας φύση, έγινε και παραμένει ο μοναδικός Θεάνθρωπος. Εικονίζεται, λοι­πόν, με την ιστορική ανθρώπινη μορφή Του. Μ’ αυτή τη μορφή μπορούμε να Τον έχουμε και στο νου μας. Η θεία Του φύση, ωστόσο, ούτε εικονίζεται ούτε συλλαμβάνεται με το νου. Το ίδιο συμβαίνει και με τα άλλα δύο Πρόσωπα της Άγιας Τριάδος, που είναι άπειρη και ακατάληπτη από την περιορισμένη διάνοιά μας. Έτσι, όταν προσευχόμαστε στο Θεό, καλύτερα είναι να μη σχηματίζουμε στο νου μας καμιά παράσταση. Ας προσευχόμαστε απλά με την πίστη ότι ο Κύριος υπάρχει, είναι κοντά μας, μας βλέπει και μας ακούει.

Ρωτάτε: «Πώς να φαντάζομαι τον Κύριο, καθισμέ­νο στο θρόνο Του ή σταυρωμένο;». Όταν συλλογίζεστε ή μιλάτε για τον Κύριο, τότε μπορείτε να έχετε στο νου σας κάποιαν εικόνα Του, ανάλογα με την περίσταση. Όταν, όμως, προσεύχε­στε, δεν επιτρέπεται να φαντάζεστε γι’ Αυτόν κανένα σχήμα και καμιά μορφή. Ο Θεός βρίσκεται παντού, επομένως όχι μόνο κο­ντά σας, αλλά και μέσα σας. Όλα τα βλέπει. Όλα τ’ ακούει. Και επιθυμεί τη σωτηρία σας. Αρκεσθείτε σ’ αυτή την πεποίθηση. Και επικαλεσθείτε Τον με την προσευχή χωρίς να Τον φαντάζεστε, χωρίς να σχηματίζετε κάποια παράστασή Του στη διάνοιά σας.

«Να παραμείνω στην καρδιά», «να σταθώ με την προσοχή στην καρδιά», «να κατεβάσω το νου στην καρδιά» όλα αυτά δηλώνουν το ίδιο πράγμα. Σημα­σία έχει να συγκεντρώνετε την προσοχή στην καρδιά και να στέκεστε μπροστά στον αόρατο, απερίγραπτο και απεριόριστο Κύριο όχι εγκεφαλικά, αλλά καρδια­κά. Και τούτο, ώσπου να κυριευθεί η καρδιά σας από τη θεία Θέρμη. Γιατί τότε μπαίνετε σ’ έναν άλλο κό­σμο…

Μου γράφετε: «Όταν η προσοχή μου γλιστράει προς την καρδιά, φοβάμαι να την κρατήσω εκεί». Απεναντίας, πρέπει να τη συγκρατείτε. Και όσο περισσότερο, τόσο το καλύτερο. Μην επιτρέπετε στον εαυτό σας να χαλαρώνει και να διασπάται με διάφορους λογισμούς.

Πηγή: Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, «Χειραγωγία στην πνευματική ζωή», Ι. Μ. Παρακλήτου

Συνέχεια άρθρου (εδώ)

( Αναγνώσεις: )

Γίνετε συμμέτοχοι στην προσπάθειά μας!

Αποστείλετε προτεινόμενο υλικό στο ptheoxaris@yahoo.gr προς ωφέλεια των ψυχών όλων μας!