Η αντιγραφή και αποθήκευση έχει καταχωρηθεί επιτυχώς!
Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.
Έχετε αντιγράψει το άρθρο στα αγαπημένα στις:
Σας ενημερώνουμε ότι ο παρόν ιστότοπος χρησιμοποιεί λογισμικό διασφάλισης πνευματικών δικαιωμάτων.
Η «Πεμπτουσία» βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να συνομιλά με τον Ιερομόναχο π. Λουκά Γρηγοριάτη. Θέμα της συζήτησης είναι η μορφή του μακαριστού Γέροντα Γεωργίου Καψάνη.
Πεμπτουσία: Θα θέλαμε, πατέρα Λουκά, να σας ρωτήσουμε για κάποιες πλευρές της μορφής του. Ο Γέροντας Γεώργιος ήταν επί 40 χρόνια Ηγούμενος σε ένα μεγάλο Αγιορειτικό Κοινόβιο. Μπορεί να πεί κανείς ότι καλλιέργησε ένα ησυχαστικό ήθος, ή αυτό δεν συμβαδίζει με τον κοινοβιακό Μοναχισμό;
Iερομ. Λουκάς Γρηγοριάτης.: Είναι τιμή για μας να μιλάμε και να λέμε κάτι γι’ αυτήν την σημαντική μορφή, την οποία χάρισε ο Θεός στο Μοναστήρι μας, στο Άγιον Όρος και στην Εκκλησία. Και αυτά που θα σας πώ, θα σας τα πώ με την ευλογία του σεβαστού Καθηγουμένου μας, του π. Χριστοφόρου.
Στό ερώτημά σας τώρα: Σε πολλά δημοσιευμένα κείμενά του και σε πολλές ομιλίες του έχει τονίσει ο Γέροντας, ότι ο Ορθόδοξος Μοναχισμός είναι και οφείλει να είναι ησυχαστικός. Σε αντιδιαστολή με τον Δυτικό Μοναχισμό που είναι ακτιβιστικός, δηλαδή σκοπό έχει την κοινωνική, επιστημονική και άλλη δραστηριότητα και προσφορά.
Π.: Τι εννοούσε ο Γέροντας Γεώργιος, όταν έλεγε «ησυχαστικός Μοναχισμός»; Ι.Λ.Γ.: Εννοούσε τον Μοναχισμό που παρελάβαμε από τους Αγίους Πατέρας της Εκκλησίας. Αυτός ο Μοναχισμός είναι ένας διά βίου αγώνας για κάθαρση από τα πάθη της ψυχής και του σώματος, για φωτισμό του νού και της καρδιάς, και για την μέθεξη της θεώσεως.
Π.: Πάνω σ’ αυτό το θέμα θα θέλαμε να μας διευκρινίσετε: Σε ένα μεγάλο Κοινόβιο μπορεί να ζή κανείς ησυχαστικά; Δεν υπάρχουν περισπασμοί;
Ι.Λ.Γ.: Ο Μοναχός, είτε ζή στην έρημο είτε στο Κοινόβιο, ένα βασικό μέλημα έχει: να κάνει το θέλημα του Θεού και όχι αυτό που νομίζει ότι είναι καλό. Έτσι ελευθερώνεται από τα εγωιστικά του θελήματα. Αυτό είναι η αρχή της καθάρσεως από τα πάθη, η αρχή της ησυχαστικής ζωής. Σε αυτή την πνευματική εργασία, δηλαδή την κάθαρση από τα πάθη, πολύ βοηθεί το Κοινόβιο. Ανακαλύπτει ο Μοναχός τα πάθη του, καθώς συνανστρέφεται με τόσους αδελφούς. Κατόπιν μπορεί να προοδεύσει στην καρδιακή προσευχή και την ησυχία. Στην Μονή μας είχαμε τον γερο-Αυξέντιο, ο οποίος ήταν άκρος ησυχαστής.
Π.: Και ο περισπασμός; Ι.Λ.Γ.: Ο περισπασμός… Ο Γέροντας έλεγε κάτι πολύ σημαντικό: Άλλο πράγμα είναι η ησυχία και άλλο πράγμα είναι η ιερά ησυχία. Το πρώτο είναι η έλλειψις θορύβων και περισπασμών. Η ιερά ησυχία είναι μία δυναμική πνευματική εργασία, κατά την οποία ο άνθρωπος στρέφει τον νού του από τον εξωτερικό περισπασμό μέσα στην καρδιά του και εκεί συναντά τον Θεό με την καρδιακή προσευχή. Η προσευχή αυτή είναι πιό εύκολη στην έρημο, όπου υπάρχει η πρώτη μορφή ησυχίας, αλλά γίνεται και στο Κοινόβιο και σπανιότερα και στον κόσμο. Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης ήταν Οικονόμος της Μονής Αγίου Παντελεήμονος και είχε υπό την επίβλεψή του εκατοντάδες εργάτες στο μεγάλο Κοινόβιο του Ρωσικού. Παρά ταύτα ήταν ένας άριστος ησυχαστής μοναχός.
Π.: Ο Γέροντας Γεώργιος ήταν ησυχαστής;
Ι.Λ.Γ..: Στην ομιλία μου στα Κύθηρα, λίγο μετά την κοίμησή του, είχα πεί τα εξής: «Παρά την πολυμέριμνη διακονία του, που δεν του άφηνε χρόνο για την συνήθη πρακτική εργασία της προσευχής, είχε βαθειά μέσα στην ψυχή του το θεοποιό δώρο της ησυχίας. Ως ηγούμενος δεχόταν πρόσχαρα τους ανθρώπους, ήταν απέναντί τους ευπροσήγορος και χαριτωμένος, άκουγε διαρκώς υποθέσεις και προβλήματα, συμπονούσε και συνέπασχε, αλλά ο νούς του δεν αιχμαλωτιζόταν από την τύρβη, δεν είχε ζάλη και ταραχή. Γρήγορα επέστρεφε στην δική του νοερά εργασία. Το βάθος της καρδιάς του ήταν ειρηνικό, όπως ο βυθός της θάλασσας. Ήταν στην καρδιά του ησυχαστής, εργάτης της προσευχής». Τώρα θα το πώ πιό λιτά: Ήταν ένας ησυχαστής Κοινοβιάρχης.
Π.: Υπάρχουν παραδείγματα από την ζωή του και την ποιμαντική του, που βεβαιώνουν ότι καλλιέργησε το ησυχαστικό ήθος στην Μονή του και στο Άγιον Όρος; Ι.Λ.Γ.: Όπως είπαμε, με κείμενα και προφορικό λόγο προέβαλλε τον ησυχαστικό και νηπτικό χαρακτήρα του Αγιορειτικού και γενικώτερα του Ορθοδόξου Μοναχισμού. Με αυτό το πνεύμα κινήθηκε και ο ίδιος όλα τα χρόνια της ηγουμενίας του. Δεν επεδίωκε την δράση στον κόσμο. Έβγαινε μόνο όταν προσεκαλείτο από τους επισκόπους της Εκκλησίας, είτε για ομιλίες είτε ως πνευματικός σε γυναικεία μοναστήρια. Μόνο από υπακοή. Όπως ξέρετε, ήταν πολυγραφότατος και το ομιλητικό του έργο πλουσιότατο. Εντούτοις, δεν ήθελε να βγαίνει στις τηλεοράσεις. «Δέν είναι αυτό έργο του μοναχού», έλεγε, «αλλά των ποιμένων της Εκκλησίας έξω στον κόσμο».
Στούς μοναχούς του συνιστούσε την νοερά προσευχή, την συγκέντρωση του νού, την αποφυγή της αργολογίας και των ασκόπων και κοσμικών συζητήσεων. Ο ίδιος του ποτέ δεν ξέφευγε σε περιττά λόγια. Όλα ήταν μετρημένα, πρός οικοδομήν. Ήταν ευπροσήγορος, χαριτωμένος στις συζητήσεις του, ευγενής και προσηνής, αλλά δεν αργολογούσε. Τόνιζε την υπακοή. Αυτή θεωρούσε ως βάση για την άσκηση της αληθινής ησυχαστικής ζωής.
Κάποτε είχε δεχθή την επίσκεψη του γνωστού αριστερού διανοουμένου, του Κωστή Μοσκώφ, ο οποίος ενθουσιασμένος από την επάνδρωση του Αγίου Όρους με νέους, μορφωμένους και ικανούς μοναχούς, πρότεινε στον Γέροντα να βγούν οι μοναχοί στον κόσμο για κοινωνικούς αγώνες. Του απάντησε ο Γέροντας: «Κωστή, ξέρεις πιά είναι η διαφορά μας; Εσείς αγωνίζεσθε κατά του εγωισμού των άλλων. Εμείς αγωνιζόμαστε κατά του εγωισμού του δικού μας». Ο τρίτος συνομιλητής παρετήρησε τότε στον Μοσκώφ: «Κωστή, κατάλαβες τι σου είπε ο Γέροντας;».
Επίσης, θυμάμαι, κάποτε ο Γέροντας Γεώργιος είχε επισκεφθή το Βατοπέδι. Ζούσε ακόμη ο γερο-Ιωσήφ. Ρώτησε λοιπόν τον γερο-Ιωσήφ: Πως μπορώ να τηρώ τον νού με τόσες μέριμνες που έχω στο Μοναστήρι; Εκείνος του απάντησε: Όταν όλα γίνονται εις δόξαν Θεού, αυτό είναι τήρησις νοός.
Στά κοινά αγιορειτικά ζητήματα, όπως π.χ. την χρηματοδότηση των αναστηλωτικών έργων, ελάμβανε θέσεις που διασφάλιζαν τον ησυχαστικό χαρακτήρα του Αγίου Όρους. Εστενοχωρείτο από την αλόγιστη χρήση τεχνολογικών μέσων. Ήθελε τα πλέον απαραίτητα, και αυτά για ποιμαντικούς λόγους. Όταν κάποτε ανακινήθηκε θέμα καταργήσεως του αυτοδιοικήτου του Αγίου Όρους, αγωνίσθηκε μαζί με την Ιερά Κοινότητα και όλους τους Καθηγουμένους για την περιφρούρησή του, διότι σε αυτό έβλεπε την εγγύηση της διατηρήσεως του ησυχαστικού χαρακτήρος του.
Π.: Να περάσουμε τώρα σε ένα άλλο επίπεδο, όσον αφορά τα δογματικά θέματα. Ι.Λ.Γ: Μάλιστα.
Π.: Ο Γέροντας Γεώργιος εκδαπανήθηκε στην υπεράσπιση της Ορθοδόξου Παραδόσεως, αντιτάχθηκε στον συγκρητιστικό Οικουμενισμό καθ’ όλη του την ζωή. Πως συνεδύασε αυτή την δραστηριότητα με το ησυχαστικό του ήθος;
Ι.Λ.Γ.: Η αλήθεια είναι ότι πρωτοστάτησε σε θεολογικούς αγώνες. Δεν έχασε όμως την καρδιακή ησυχία, όπως δεν την είχαν χάσει και οι μεγάλοι Πατέρες που κλήθηκαν από τον Θεό να υπερασπισθούν την Ορθοδοξία. Έγραφε και ενεργούσε απαθώς, και αυτό ήταν το εχέγγυο της καρδιακής ησυχίας του. Αγαπούσε, γι’ αυτό και θεολογούσε. Ακολουθούσε τους Αγίους Πατέρας, έκανε υπακοή στην Παράδοση που μας κληροδότησαν. Απέφευγε την εκκοσμίκευση. Η εμπάθεια και η εκκοσμίκευσις διώχνουν την καρδιακή ησυχία.
Π.: Ο Γέροντας είχε πάρει θέση για τον διάλογο με τους Μονοφυσίτες. Ι.Λ.Γ.: Όχι μόνο. Είχε πάρει θέση για όλους τους θεολογικούς διαλόγους. Πολλά κείμενά του αφορούν τον διάλογο με τους Ρωμαιοκαθολικούς, από την δεκαετία του ’70 μέχρι σήμερα. Έγραψε και για τον διάλογο με τους Προτεστάντες, το λεγόμενο Π.Σ.Ε. Αλλά η θέσις του για τον διάλογο με τους Μονοφυσίτες ήταν καθοριστική. Ως μέλος της Επιτροπής της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους για δογματικά θέματα, συνέταξε κείμενα τα οποία υιοθέτησε η Ιερά Κοινότης και με τις δικές της παρεμβάσεις αποσοβήθηκε μία ένωσις που θα ζημίωνε την Ορθόδοξο Εκκλησία και την Ορθόδοξο Πίστη μας.
Π.: Ποιά είναι η κεντρική ιδέα στα αντιμονοφυσιτικά κείμενα του Γέροντα;
Ι.Λ.Γ.: Ότι οι σημερινοί Αντιχαλκηδόνιοι, δηλαδή οι Κόπτες, οι Αρμένιοι, οι Συροϊακωβίται κ.λπ. δεν έχουν αποδεσμευθή από την μονοφυσιτική πίστη των πατέρων τους, που είχαν καταδικασθή από τις οικουμενικές Συνόδους. Έτσι η ένωσις που είχε προταθή, θα ήταν συγκόλλησις δύο εκκλησιαστικών ομάδων με αμοιβαίες δογματικές υποχωρήσεις, χωρίς δηλαδή ενότητα πίστεως και πιστότητα στην Ορθόδοξο Χριστολογία, όπως απαιτεί η Ορθόδοξος εκκλησιολογία.
Π.: Πως ο Γέροντας Γεώργιος, ένας ησυχαστής Κοινοβιάρχης, όπως είπατε, επιδόθηκε με τόσο ζήλο στην Εξωτερική Ιεραποστολή; Ι.Λ.Γ.: Ναί, αυτό είναι ένα άλλο επίσης μεγάλο θέμα και κεντρικό στην ποιμαντική του δραστηριότητα. Νομίζω ότι η απάντησις στο ερώτημά Σας βρίσκεται στην αρετή της υπακοής. Έκανε υπακοή στον π. Παίσιο (τώρα πιά άγιο Παίσιο) τον Αγιορείτη. Εκείνος είχε στείλει τον μακαριστό ιεραπόστολο π. Κοσμά Γρηγοριάτη-Ασλανίδη στον Γέροντα, ώστε να φροντίσει να αξιοποιήσει το χάρισμα του τότε λαϊκού Ιωάννη Ασλανίδη. Και όταν, μετά το τροχαίο ατύχημα και την εκδημία του π. Κοσμά, η Ιεραποστολή στο Κολουέζι του Κογκό έμεινε ακέφαλη, πάλι από υπακοή στον τότε Μητροπολίτη Κεντρώας Αφρικής Τιμόθεο έστειλε τον π. Μελέτιο (τώρα Μητροπολίτη Κατάνγκας).
Στήν καρδία του ησυχαστού μιλά το Πνεύμα το Άγιο, και ο ησυχαστής απαντά: «Λάλει Κύριε, και ο δούλος σου ακούει». Έτσι γινόταν με τον Γέροντα
Π.: Κλείνοντας να σας ευχαριστήσουμε γι’ αυτή την συνομιλία καί, όπως είπαμε στην αρχή, ήταν μία συνομιλία, η οποία παρουσίασε μία πτυχή, ένα μέρος από την μορφή και το έργο του Γέροντα. Ι.Λ.Γ.: Ναί. Πράγματι, ήταν πολυδιάστατο το έργο του, γιατί είχε στολίσει η Χάρις του Θεού την ψυχή του Γέροντα με πολλά χαρίσματα. Εγώ σας ευχαριστώ που είχατε την καλωσύνη να τιμήσουμε τον Γέροντα και με αυτή την συνέντευξη, και ελπίζω να είναι πρός δόξαν Θεού και πρός ωφέλειαν της Εκκλησίας.
Π.: Ευχαριστώ. Την ευχή του νάχουμε.
Ι.Λ.Γ.: Να έχετε και εσείς καλή δύναμη, να συνεχίσετε το έργο σας, το οποίο είναι ψυχωφελές και έτσι δοξάζεται και ο Θεός.
Π.: Ευχαριστούμε.
Πηγή: pemptousia.gr
