«καί αὐτός ἦν ἀρχιτελώνης καί οὗτος ἦν πλούσιος» (Λουκᾶ 19,2)
Τόν Ζακχαῖο μᾶς ὑπενθύμισε, ἀγαπητοί ἀδελφοί, τό σημερινό Εὐαγγέλιο τῆς Θείας Λειτουργίας. Τόν τέως πλούσιο ἀρχιτελώνη τῆς Ἱεριχοῦς καί κατόπιν γνήσιο μαθητή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ περίπτωσή του μᾶς δίνει τήν ἀφορμή νά σχολιάσουμε ἐποικοδομητικά τό ἑξῆς γεγονός: τό πόση ἀνισότητα ἐπικρατεῖ μέσα στούς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά συγχρόνως καί πόση ὁμοιομορφία. Τί παράξενα πράγματα, θά πεῖτε, πού συμβαίνουν αἰῶνες τώρα στόν ἱερό καί μοναδικό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας.
Ἀλλά ἄς κάνουμε πιό σαφῆ, πιό ξεκάθαρη αὐτήν τήν ἐκκλησιαστική πραγματικότητα, ἀφοῦ τό κεντρικό θέμα ἐφέτος τῶν κηρυγμάτων μας εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἡ Ἐκκλησία ὡς μυστήριο, ἀλλά καί ὡς κοσμική, έπίγεια ὀντότητα. Σήμερα, λοιπόν, σύμφωνα μέ τόν ἱερό Εὐαγγελιστή, ἕνας νέος ἄνθρωπος μπαίνει μέσα στήν μάνδρα τῆς Ἐκκλησίας γιά νά σώσει τή ψυχή του. Καί τό καινούργιο αὐτό μέλος τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι σάν τούς περισσότερους Ἀποστόλους, ἕνας ταπεινός καί φτωχός βιοπαλαιστής, ὅπως ἦταν τά ἀδέλφια ὁ Πέτρος καί ὁ Ἀνδρέας, φτωχοί καί ἀγράμματοι ψαράδες τῆς Γαλιλαίας. Εἶναι ὁ Ζακχαῖος, ὁ πλούσιος ἀρχιτελώνης τῆς Ἱεριχούς. Αὐτός μέ τήν εἰλικρινῆ μεταστροφή του θά γίνει ἕνας πιστός καί ἀφοσιωμένος μαθητής καί ἀκόλουθος τοῦ Χριστοῦ καί ἀργότερα γιά τήν ἀρετή του καί τήν πνευματική του ἀνωτερότητα θά προαχθεῖ ἀπό τούς πρώτους τῶν Ἀποστόλων σέ Ἐπίσκοπό τῆς Ἐκκλησίας.
Ἔτσι ἡ περίπτωση τοῦ καλοῦ καί ἐλεήμονος Ζακχαίου μᾶς ὁδηγεῖ νά δοῦμε τήν Ἐκκλησία νά περιλαμβάνει στίς τάξεις της ὄχι τά ἴδια, ἀλλά τά πλέον διαφορετικά ἄτομα. Ψαράδες, φτωχούς, πλούσιους, ἀγράμματους, μορφωμένους, τῶν κατώτερων ἀλλά καί τῶν ἀνώτερων κοινωνικῶν τάξεων, ἄσημους βιοπαλαιστές ἀλλά καί ἀνώτερους κρατικούς ὑπαλλήλους. Καί ὅμως αὐτοί οἱ τόσο μεταξύ τους διαφορετικοί ἄνθρωποι νά εἶναι μαζεμένοι γύρω ἀπό τό ἴδιο τραπέζι καί νά ἀπολαμβάνουν τήν ἴδια ὑπερούσια πνευματική καί θεία τροφή. Νά γεύονται μέ πόθο τόν ἴδιο Ἄρτο καί γεωργοί καί βασιλεῖς καί νά πίνουν τό ἴδιο θεϊκό Κρασί μικροί καί μεγάλοι κατά κόσμον.
Βέβαια πρέπει νά ποῦμε στό σημεῖο αὐτό, ὅτι πάντοτε λόγω τῆς ἔμφυτης ἀνθρώπινης ἀδυναμίας καραδοκοῦσε, παραμόνευε ὁ κίνδυνος αὐτή ἡ ἁγία ἰσότητα καί μοναδική στήν ἱστορία ὁμοιομορφία νά διαλυθεῖ. Ἀλλά ἐδῶ ἄγρυπνοι φρουροί τῶν χριστιανῶν ἦσαν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι, οἱ ὁποῖοι μόλις ἔβλεπαν ὁ πονηρός νά εἶναι ἕτοιμος νά καταστρέψει αὐτήν τήν ἑνότητα τῶν χριστιανῶν καί νά ξαναθυμίσει κοσμικά κριτήρια καί προνόμια ἀμέσως ἐπενέβαιναν καί διατηροῦσαν τήν εὐλογημένη τάξη καί σειρά.
Γιά παράδειγμα, στά κοινά τραπέζια, τίς λεγόμενες ἀγάπες, τῶν πρώτων χριστιανῶν, μερικοί κακομαθημένοι πλούσιοι χριστιανοί στήν Κόρινθο κουβαλοῦσαν μαζί των καί τά δικά τους φαγητά, πού διέφεραν ἀπό τά ἄλλα, τά λιτά καί ἀπέριττα τῶν φτωχῶν χριστιανῶν. Τότε δημιουργεῖτο κάποια ἀταξία, μία ἀνωμαλία, καθώς ἐκεῖνοι ἔτρωγαν τά πλούσια ἐδέσματά τους ἐνῶ τούς κοιτοῦσαν οἱ φτωχοί χριστιανοί. Ἡ ἄσχημη αὐτή κατάσταση, ὅταν ὑπέπεσε στήν ἀντίληψη τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, τόν στενοχώρησε πολύ μέ ἀποτέλεσμα νά ἐπιπλήξει τούς πλούσιους χριστιανούς τῆς Κορίνθου γράφοντας μέ αὐστηρότητα τά ἑξῆς: «συνερχόμενων οὖν ὑμῶν ἐπί τό αὐτό οὐκ ἔστι Κυριακόν δεῖπνον φαγεῖν. ἕκαστος γάρ τό ἴδιον δεῖπνον προλαμβάνει ἐν τῷ φαγεῖν, καί ὅς μέν πεινᾶ, ὅς δέ μεθύει. μή γάρ οἰκίας οὐκ ἔχετε εἰς τό ἐσθίειν καί πίνειν; ἤ τῆς ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ καταφρονεῖτε, καί καταισχύνετε τούς μή ἔχοντας; τί ὑμῖν εἴπω; ἐπαινέσω ὑμᾶς ἐν τούτω; οὐκ ἐπαινῶ». (Α΄ Κορ. 11, 20 - 22).
Πιστεύουμε ὅτι ἡ αὐστηρή αὐτή παρατήρηση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου θά συνέτισε τούς πλούσιους Κορινθίους, ὥστε νά μή σκανδαλίζουν στό ἑξῆς τούς πτωχούς ἀδελφούς των. Ἀνάλογη μέ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου εἶναι καί ἡ παρατήρηση τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, ὅταν κάποτε εἶδε μέ θλίψη καί ἀγανάκτηση παρόμοιες διακρίσεις καί ἀπαράδεκτες μέσα στήν Ἐκκλησία πρός τούς πλούσιους χριστιανούς ἀνάμεσα στό ἐκκλησίασμα. «ἀδελφοί μου, μή ἐν προσωποληψίαις ἔχετε τήν πίστιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τῆς δοξης. ἐάν γάρ εἰσέλθη εἰς τήν συναγωγήν ὑμῶν ἀνήρ χρυσοδακτύλιος ἐν ἐσθῆτι λαμπρᾶ, εἰσέλθη δέ καί πτωχός ἐν ρυπαρᾶ ἐσθῆτι καί ἐπιβλέψητε ἐπί τόν φοροῦντα τήν ἐσθῆτα τήν λαμπράν καί εἴπητε αὐτῶ, σύ κάθου ὧδε καλῶς, καί τῷ πτωχῶ εἴπητε, σύ στῆθι ἐκεῖ, ἤ κάθου ὧδε ὑπό τό ὑποπόδιόν μου, καί οὐ διεκρίθητε ἐν ἑαυτοῖς καί ἐγένεσθε κριταί διαλογισμῶν πονηρῶν; Ἀκούσατε ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, οὐχ ὁ Θεός ἐξελεξατο τούς πτωχούς τοῦ κόσμου πλουσίους ἐν πίστει καί κληρονόμους τῆς βασιλείας ἧς ἐπηγγείλατο τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν;». (Ἰακώβου 2, 1-5).
Εἴδατε, ἀγαπητοί ἀδελφοί, πόσο οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι πολεμοῦσαν τίς διακρίσεις μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἤθελαν νά ἐπικρατεῖ ἡ ἰσότητα καί ὄχι προφανῶς ἡ ἰσοπέδωση. Ὄχι διακρίσεις ἀνάμεσα σέ πλούσιους χριστιανούς καί πτωχούς, σέ ἔχοντες καί μή ἔχοντες, σέ καλοντυμένους καί κακοντυμένους. Ἐδῶ, θά τονίσει ὁ πιό ἄξιος διάδοχος τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ἐδῶ στήν Ἐκκλησία πραγματοποιήθηκε ἡ ἀρχαία ἐκείνη προφητεία «καί συμβοσκηθήσεται λύκος μετ’ ἀρνός, καί πάρδαλις συναναπαύσεται ἐρίφω, καί μοσχάριον καί ταῦρος καί λέων ἅμα βοσκηθήσονται καί παιδίον μικρόν ἄξει αὐτούς· καί βούς καί ἄρκτος ἅμα βοσκηθήσονται, καί ἅμα τά παιδία αὐτῶν ἔσονται, καί λέων καί βούς ἅμα φάγονται ἄχυρα (Ἠσαΐας 11, 6-7) …ἐνταύθα δε, θά σχολιάσει ὁ Ἅγιος, οὐδέν τοιοῦτον, ἀλλά πᾶσα ἡ ἀνωμαλία αὕτη ἑκποδών, μία δέ τράπεζα καί πλουσίω καί πένητι καί δούλω καί ἐλευθέρω…».
Εἴθε, ἀγαπητοί ἀδελφοί, αὐτή ἡ ἐν Χριστῷ ἰσότητα καί ὁμοιομορφία νά λάμπει πάντα στήν Ἐκκλησία μας. Ἀμήν
+Ο Ελευθερουπόλεως Χρυσόστομος
